आरोग्याची काळजी कशी घ्यावी ?
Aarogya : आपल्या स्वतःच्या आरोग्याची #Maze Aarogy काळजी स्वतः घ्यायला प्रत्येकाने शिकलेच पाहिजे. नाती कितीही महत्त्वाची असली तरी माणूस कधी एकटा असेल आणि कुठला प्रसंग कधी ओढावेल हे सांगू शकत नाही. त्यामुळे केव्हाही उपचारापेक्षा काळजी महत्त्वाची… म्हणूनच स्वतःचे आरोग्य #aarogya चांगले ठेवण्यासाठी आयुर्वेदात, वैद्यांनी काही गोष्टी सांगितल्या आहेत.
आरोग्य हे दोन विभागात वर्गीकरण केले जाते.
१) शारीरिक आरोग्य – हे तुमच्या शारीरिक आरोग्याचा संदर्भ देते. आजार किंवा दुखापत न होता तुमचे शरीर योग्यरित्या कार्य करत असते. चांगले शारीरिक आरोग्य तुम्हाला दैनंदिन क्रिया, कार्य, कृती सहजतेने करण्यास अनुमती देते. शारीरिक आरोग्य राखण्यासाठी, पौष्टिक पदार्थ खाणे, नियमित व्यायाम करणे, पुरेशी झोप घेणे आणि तुमची तब्येत खराब असताना तपासणीसाठी डॉक्टरांना भेटणे महत्त्वाचे आहे. जेव्हा तुमचे शारीरिक आरोग्य #aarogya चांगले असते, तेव्हा तुम्ही उत्साही आणि सक्षम राहता.
२) मानसिक आरोग्य – हे तुमच्या मानसिक कल्याणाचा संदर्भ देते. ज्यामध्ये तुमचे मन आणि भावना यांचा समावेश होतो. तुमचे मानसिक आरोग्य #aarogya स्थिर असल्यास, तुम्ही तणाव हाताळू शकता, इतरांशी चांगले संबंध ठेवू शकता आणि निर्णय घेऊ शकता. चांगले मानसिक आरोग्य तुम्हाला जीवनाचा आनंद घेण्यास, आत्मविश्वास अनुभवण्यास आणि आव्हानांचा सामना करण्यास अनुमती देते. मानसिक आरोग्य राखण्यासाठी, तुमच्या भावनांबद्दल बोलणे, #आरोग्याची काळजी कशी घ्यावी. आवश्यकतेनुसार विश्रांती घेणे, मित्र आणि कुटुंबीयांशी संपर्क साधणे आणि तुम्हाला उदास किंवा दुःखी वाटत असल्यास तज्ञांची मदत घेणे आवश्यक असते. जेव्हा तुमचे मानसिक आरोग्य चांगले असते तेव्हा तुम्हाला आनंदी आणि संतुलित वाटते.
मानसिक आरोग्याची काळजी घेणे का महत्त्वाचे ?
त्या प्रश्नाच्या केंद्रस्थानी काळजीची खोल भावना आहे. तुम्ही येथे आहात कारण तुम्हाला मानसिक आरोग्य सेवेचे महत्त्व कळले आहे, तुम्ही ते मानसिक आरोग्य सेवा म्हणून ओळखले आहे किंवा नाही. आणि जर तुम्ही माझ्यासारखे असाल, तर तुम्ही कदाचित परिपूर्ण मानसिक आरोग्य सेवेचा सराव केला नसेल. मी माझ्या स्वतःच्या जीवनातील अनुभवांवर काही प्रमाणात विस्मय सह अनेक मार्गांनी विचार करतो. तुम्ही कधी स्वतःला विचार केला आहे की, “मी यातून कसा मार्ग काढला?” तुम्ही कदाचित जीवनातील महत्त्वाच्या घटना आणि त्यांच्या आव्हानांसह आलेले टप्पे अनुभवले असतील. तुम्ही कदाचित मानसिक आरोग्य स्थितीसह जगत असाल.आपल्या हृदयविकाराची शक्यता कमी होण्यास मदत होते. जेव्हा आपले मानसिक आरोग्य भरभराट होत असते, तेव्हा आपल्या सर्वांगीण कल्याणाचे इतर घटक देखील असतात.
त्याबद्दल माहिती पाहूया. तसेच अन्नपदार्थांचा चुकीचा संयोग आणि अर्धशिशी वरील उपाय या लेखात पाहूया.
चांगल्या आरोग्याचा मूलमंत्र – सहा कामे नेहमी योग्य वेळी केली पाहिजेत. | Aarogya |आरोग्य
सकाळी लवकर उठणे.
शौचास जाणे.
नियमित व्यायाम करणे.
स्नान करणे.
वेळेवर जेवण करणे.
वेळेवर झोपणे. शरीर स्वस्थ ठेवण्याचा हे मूलमंत्र आहेत.
सकाळी उठल्याबरोबर दात स्वच्छ करून किंवा चूळ भरून एक पेला साधे पाणी प्यावे. नंतर एक पेला कोमट पाण्यात लिंबू पिळून प्यावे व शौचास जावे. योग किंवा चालणे, व्यायाम करणे न चुकता आपल्या दैनंदिन जीवनाच्या वेळापत्रकात समाविष्ट असलेच पाहिजे.
मलमूत्र, शिंक, अश्रू, जांभई, झोप, उलटी, ढेकर, भूक, तहान अपान वायू व श्रमाने झालेला श्वास हे स्वाभाविक वेग आहेत. या वेगांना थांबवू नये.
कमी खाणे हे नेहमी स्वास्थ्यकरिता चांगलेच. भुकेपेक्षा एक घास कमी खाल्ल्याने पोट स्वस्थ राहण्यास मदत होते.
धैर्याने काम केल्यास बुद्धी ठीक राहते. पोट व बुद्धी ठीक राहिल्यास माणूस स्वस्थ राहतो.
अन्नग्रहण केल्यावर लगेच झोपणे किंवा श्रम करणे, जेवताना काळजी करणे, जेवताना बोलणे व जेवल्यावर लगेच पाणी प्यायल्याने अपचन व अजीर्ण होण्याचा संभव असतो.
भूक असताना न जेवणे, भूक नसताना जेवणे, न चावता अन्न गिळणे, जेवल्यावर तीन तासाच्या आत परत जेवणे आणि भुकेपेक्षा जास्त जेवणे हे प्रकृतीसाठी चांगले नसते.
योग्य निद्रा अर्धे आजार घालवते.
पृथ्वीतलावर औषधी गुण नसलेली भाजी अस्तित्वात नाही. त्यामुळे प्रत्येक भाज्यांचा आहारात योग्य प्रमाणात समावेश करावा.
हिरव्या मुगात जास्त औषधी गुणधर्म असतात.
लसूण हाडांमध्ये बळकटी आणतो.
कोणताही वैद्य आपले आयुष्य वाढवू शकत नाही. त्यामुळे स्वतः स्वतःच्या आरोग्याची काळजी घ्यावी.
जास्त जोरात व्यायाम करू नये हृदयावरील अति रक्तदाब आयुष्य कमी करतो. व्यायाम योग्य रीतीनेच करावा.
योग्य निद्रा अर्धे आजार घालवते.
पृथ्वीतलावर औषधी गुण नसलेली भाजी अस्तित्वात नाही. त्यामुळे प्रत्येक भाज्यांचा आहारात योग्य प्रमाणात समावेश करावा.
हिरव्या मुगात जास्त औषधी गुणधर्म असतात.
लसूण हाडांमध्ये बळकटी आणतो.
कोणताही वैद्य आपले आयुष्य वाढवू शकत नाही. त्यामुळे स्वतः स्वतःच्या आरोग्याची #aarogya काळजी घ्यावी.
जास्त जोरात व्यायाम करू नये हृदयावरील अति रक्तदाब आयुष्य कमी करतो. व्यायाम योग्य रीतीनेच करावा.
आंघोळ केल्यानंतर नैराश्य निघून जाते. मानसिक आणि शारीरिक मरगळ गळून पडते. त्यामुळे भोजन केल्यानंतर कधीही स्नान करू नये. त्यामुळे पचनक्रियेवर विपरीत परिणाम होतो.
पावसाच्या पाण्याइतके शुद्ध पाणी दुसरे कुठलेही नाही. आपल्याला माहित आहे का की आपण अन्नाशिवाय 3 आठवडे जगू शकतो परंतु पाण्याशिवाय 7 दिवसांपेक्षा जास्त नाही ? त्यामुळे पाणी आणि हवा जगण्यासाठी किती मुलभूत बाबी आहेत हे आपणास समजेल. शरीरातील आणि पर्यायाने त्वचेतील ओलावा टिकून राहण्यासाठी आणि चांगले आरोग्य राखण्यासाठी, आपण दररोज आठ ग्लास शुद्ध पाणी प्यावे. (रस, थंड पेये आणि इतर पेये पाणी मानली जात नाहीत.) पाणी निरोगी पचनास प्रोत्साहन देते.
अपचनाचा त्रास होत असल्यास फक्त पाणी प्यावे. आराम पडतो.
ताजे तेच घ्यावे आणि ताजे तेच खावे.
भोजन षडरसयुक्त असावे. म्हणजेच आंबट, तुरट, कडू, गोड, तिखट अशा सर्व घटकांचा समावेश असावा.
आपल्या पोटात अर्धा भाग घन पदार्थाचा, पाव भाग पाण्याचा म्हणजेच द्रव पदार्थाचा आणि पाव भाग रिकामी असावा.
बघितल्याशिवाय पाणी पिऊ नये, विचारल्याशिवाय सल्ला देऊ नये, जाणल्याशिवाय मित्रता करू नये, हात धुतल्या शिवाय खाऊ नये, कोणाचाही तिरस्कार करू नये, बलाढ्य (कोणत्याही बाबतीत) व्यक्तीशी शत्रुता व दृष्टांशी मित्रता करू नये, अनोळखी माणसावर लगेचच विश्वास ठेवू नये,आपल्या हातात नसलेल्या गोष्टींसाठी उगाचच अतिविचार करत बसू नये, अति आणि वायफळ बोलू नये. या किमान गोष्टी जरी लक्षात ठेवल्या तरी आपण अनेक व्याधी आणि विपत्ती पासून आपला बचाव होऊ शकतो.
अति व्यायाम, अति ताण, अति चिंता, अति काळजी, अति थट्टा मस्करी विनोद, अति बोलणे, अति परिश्रम अति जागरण,अति मैथुन या गोष्टींचा अभ्यास असला तरी या गोष्टी अति करणे योग्य नाहीत. कारण अतिकरणे आज ना उद्या अपायकारकच ठरते.
या जगात असा कुठलाही पदार्थ नाही की, जो योग्य प्रमाणात आणि योग्य प्रयोग केल्यास औषधाचे काम करणार नाही. योग्य रीतीने व योग्य प्रमाणात जेवण न केल्यास त्याचेही विष होऊ शकते.
उपाशी राहणे व उशिरा पर्यंत जागणे शरीरास नुकसानकारक ठरते.
मद्य – मद्यपान टाळावे. मद्यात वाईनचे प्रत्यक्षात काही आरोग्य आणि निरोगीपणाचे फायदे असल्याचे दर्शविले गेले आहेत. परंतु त्याचे काही नियम आहेत. रेड वाईन मध्ये आढळणारे आरोग्यासाठी #aarogya आवश्यक मूलद्रव्ये लाल द्राक्षे, लाल द्राक्षाचा रस, तसेच शेंगदाण्यामध्ये आढळू शकते. रेड वाईन जरी शरीरासाठी योग्य प्रमाणात औषध म्हणून घेण्यास सांगितली असली तरी महिला व पुरुषांनी ग्रहण करायचे प्रमाण अत्यल्प म्हणजे महिलांसाठी दररोज एक पेय, पुरुषांसाठी दररोज दोन पेये घेऊन हृदयविकाराचा धोका कमी करू शकतात. तथापि, अल्कोहोल आणि स्तनाचा कर्करोग लक्षात घेता, हे प्रमाण देखील तज्ञांच्या सल्ल्याने घ्यावे.
झोपायला जाण्याआधी लघवी करणे, गोड दूध पिणे, दात घासून चूळ भरणे, हातपाय, तोंड धुणे, दिवसभर केलेल्या कामावर मनन करून ईश्वराचे ध्यान करत झोपणे याचा मानसिक आणि शारीरिक स्वास्थ्यासाठी चांगला उपयोग होतो.
जेवताना आणि झोपताना मन एकाग्र असते. म्हणूनच जेवताना आणि झोपण्यापूर्वी मोबाईलचा, टीव्हीचा वापर टाळावा. आणि निश्चिंत मनाने, प्रसन्नचित्ताने जेवण आणि झोप घ्यावी.
जीवनाचा आनंद घेण्यासाठी उत्तम आरोग्य #aarogya आवश्यक आहे. हे तुम्हाला तुमच्या आवडत्या कार्यामध्ये सहभागी होण्यासाठी ऊर्जा आणि सामर्थ्य देते. हे तुम्हाला सक्रिय राहण्यास, सकारात्मक दृष्टीकोन राखण्यास आणि तणाव प्रभावीपणे हाताळण्यास मदत करते. चांगल्या आरोग्यासह, आपण आपल्या प्रियजनांसोबत चांगला वेळ घालवू शकता आणि शारीरिक किंवा मानसिक मर्यादांशिवाय आपल्या आवडींचा पाठपुरावा करू शकता. चांगले आरोग्य राखण्यासाठी, पौष्टिक खा, मद्य टाळा, भरपूर पाणी प्या, चांगली मुद्रा ठेवा आणि सजगतेचा सराव करा. एकंदरीत, चांगले आरोग्य तुम्हाला संपूर्ण आयुष्य जगू देते आणि प्रत्येक क्षणाचा पुरेपूर उपयोग आणि आनंद उपभोगू देते. हे तुमच्या शारीरिक आरोग्याचा संदर्भ देते. आजार किंवा दुखापत न होता तुमचे शरीर योग्यरित्या कार्य करत असते. चांगले शारीरिक आरोग्य तुम्हाला दैनंदिन क्रिया, कार्य, कृती सहजतेने करण्यास अनुमती देते. शारीरिक आरोग्य राखण्यासाठी, पौष्टिक पदार्थ खाणे, नियमित व्यायाम करणे, पुरेशी झोप घेणे आणि तुमची तब्येत खराब असताना तपासणीसाठी डॉक्टरांना भेटणे महत्त्वाचे आहे. जेव्हा तुमचे शारीरिक आरोग्य #aarogya चांगले असते, तेव्हा तुम्ही उत्साही आणि सक्षम राहता.
